Słowenia/ Zmarł były prezydent
Były prezydent Słowenii Janez Drnovšek zmarł w nocy z piątku na sobotę (22/23.02). Pełnił funkcję głowy państwa w latach 2002-2007. Zostanie pochowany zgodnie ze swoją ostatnią wolą w rodzinnym grobowcu, bez uroczystości państwowych.
Drnovšek był jednym z najbardziej wpływowych polityków słoweńskich w ostatnim dziesięcioleciu. Pomimo faktu, iż konstytucja Słowenii nie daje prezydentowi dużego zakresu uprawnień, były prezydent cieszył się opinią aktywnego arbitra krajowej i bałkańskiej polityki oraz ponadpolitycznego autorytetu.
Były prezydent urodził się w 1950 roku w mieście Celje w środkowej Słowenii. Ukończył Wydział Ekonomii w Ljubljanie, a następnie obronił doktorat na Uniwersytecie w Mariborze. Pracował jako urzędnik państwowy i specjalista do spraw polityki monetarnej i kredytowej w instytucjach Socjalistycznej Republiki Słowenii, wchodzącej wówczas w skład Jugosławii. W latach 80. pełnił funckję doradcy ekonomicznego w ambasadzie Jugosławii w Egipcie, a także posłem do parlamentu republikańskiego w Ljubljanie.
Na początku lat 90., w chwili rozpadu Jugosławii był członkiem kolektywnego Prezydium Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii, pełniącego funkcję głowy państwa federacji. Gdy pod koniec czerwca 1991 roku jugosłowiańska armia federalna zaatakowała Słowenię w dzień po ogłoszeniu przez nią secesji z federacji, Drnovšek był głównym negocjatorem w rozmowach pomiędzy Jugosławiańską Armią Ludową a słoweńskimi oddziałami obrony terytorialnej, które odpierały ataki wojsk federalnych. Negocjacje doprowadziły do przerwania ognia po kilku dniach i wycofania armii jugosłowiańskiej z terytorium Słowenii.
W 1992 roku i dziesięć lat później, na krótko przed objęciem fotela prezydenckiego, Drnovšek pelnił funkcję premiera.
Za jego kadencji Słowenia została członkiem Unii Europejskiej i NATO (2004). Słoweński prezydent był jednym z pierwszych polityków świata, którzy opowiedzieli się za niepodległością Kosowa, a także był pierwszym zagranicznym politykiem, który spotkał się z liderami Czarnogóry po wyjściu tego kraju z konfederacji z Serbią w 2006 roku. Jednocześnie, Drnovšek opowiadał się za gwarancjami bezpieczeństwa dla kosowskich Serbów, proponując pod koniec 2005 roku objęcie kosowskich klasztorów Serbskiej Cerkwi Prawosławnej statusem eksterytorialnym. Poparcie dla niepodległości Kosowa nie przysporzyło jednak byłemu prezydentowi sympatii w Serbii.
Za jego prezydentury nie doszło również do rozwiązania kwestii sporów granicznych z Chorwacją o akwen Zalewu Pirańskiego na Adriatyku oraz małe tereny w widłach rzeki Mura. Spory pozostają nadal otwarte, choć w ubiegłym roku Ljubljana i Zagrzeb zgodziły się na postępowanie arbitrażowe przed Międzynarodoym Trybunałem Sprawiedliwości w Hadze.
Pomimo faktu, że słoweńska konstytucja przewiduje możliwość powtórnego ubiegania się o mandat prezydenta, Janez Drnovšek odmówił kandydowania w wyborach jesienią 2007 roku. Powodem jego decyzji były również problemy zdrowotne - prezydent od kilku lat zmagał się z nowotworem nerek. Po oficjalnym komunkacie swojej kancelarii potwierdzającej chorobę, Drnovšek praktycznie wycofał się z życia publicznego i zamieszkał na wsi. Zmienił wówczas styl życia, stał się ścisłym wegetarianinem oraz rozpoczął pisanie internetowego bloga oraz pamiętników, w których podkreślał swój zwrot ku wartościom duchowym i życiu zgodnemu z naturą. Publikował także książki na tematy filozofii i rozwoju osobowiści. Były prezydent próbował również wielu alternatywnych metod leczenia raka.
Były prezydent zmarł w swojej posiadłości w miejscowości Zaplana. Pozostawił dwoje dzieci, córkę oraz syna.
Zgodnie z ostatnią wolą zmarłego prezydenta, jego pogrzeb nie będzie miał charakteru uroczystości państwowej. Ceremonia odbędzie się w kręgu najbliższej rodziny, a prezydent zostanie pochowany w grobowcu rodzinnym nieopodal miejscowości, w której przyszedł na świat.
W związku ze śmiercią Janeza Drnovška, władze Słowenii ogłosiły w poniedziałek (25.02) żałobę narodową, a do Ljubljany napływają kondolencję z całego świata.
Po wyborach prezydenckich w październiku ubiegłego roku, następcą Drnovška w pałacu prezydenta Słowenii na ulicy Prešerenovej w Ljubljanie został profesor prawa międzynarodowego i politologii Danilo Türk.
Na podstawie: rts.co.yu, delo.si, rtvslo.si, vjesnik.hr
Saulius Skvernelis nowym premierem Litwy
