Kapuściński: nie ogarniam świata

• afryka
• bereś
• burnetko
• kapuściński
• reportaż

Wydawnictwo Świat Książki 2007

23 stycznia 2007 odszedł Ryszard Kapuściński. Reportażysta, który swoją twórczością zrównał sobie rzesze czytelników na całym świecie. O codziennym życiu we wszystkich zakątkach globu opowiadał z niezwykłą intelektualną pokorą, starając się swoimi reportażami zwrócić uwagę opinii publicznej na problemy ludzkości, które mass media zredukowały do poziomu wyświechtanych frazesów i atrakcyjnych produktów informacyjnych.

Książka „Kapuściński: nie ogarniam świata” jest hołdem wydanym już po śmierci Kapuścińskiego przez dwóch krakowskich dziennikarzy – Witolda Beresia i Krzysztofa Burnetkę. W tomie znajdziemy cykl siedmiu rozmów z mistrzem reportażu, przeprowadzonych w latach 90. ubiegłego wieku oraz na początku nowego milenium. Zapisy rozmów, z których przebija się przyjacielska atmosfera spotkania ludzi kultury – intelektualistów, wzbogacone zostały o wspomnienia przyjaciół Kapuścińskiego i przytoczenia kontekstów wydarzeń, w których Kapuściński brał udział.

Znaczna część wywiadów dotyczy problematyki tzw. Trzeciego Świata, a właściwie, jak czytamy – świata w istocie, gdyż pod tym terminem rozumieć należy 80 procent ludzkości. Reportażysta pokazuje kluczowe problemy, z którymi boryka się kontynent afrykański, analizuje stosunek Zachodu do pomocy krajom najbiedniejszym, mówi o roli Afryki w dzisiejszym świecie. Obszerna rozmowa toczy się na temat Rosji i znaczenia transformacji ustrojowej dla szarych obywateli byłego Związku Radzieckiego, istoty tego procesu na tle mentalności rosyjskiej. Kapuściński pytany jest o rolę Stanów Zjednoczonych, jednoczącej się Europy, rolę Polski w nowoczesnych strukturach międzynarodowych. Wiele uwagi poświęca także problemowi egzystencji jednostki w społeczeństwie informacyjnym, rozterkach człowieka w konfrontacji z koniecznością selekcji wartości, wyboru źródeł tych wartości.

Ogromna wiedza Kapuścińskiego inspiruje. Czytając zapisy rozmów z mistrzem reportażu stajemy się jednocześnie słuchaczami arcyciekawego i niezwykle wszechstronnego wykładu. Rozległość informacji, poglądów i przemyśleń jakimi dzieli się ze swoimi rozmówcami ma przecież ten dodatkowy urok, że Kapuściński był naocznym świadkiem wielu przełomowych momentów XX wieku! A jednak stale podkreślał, że niemożliwością jest napisanie rzetelnego reportażu bez znajomości szerokiego zakresu literatury związanej z opisywanymi zjawiskami. Na jedną stronę napisaną przez dziennikarza, mówił, powinno przypadać sto przeczytanych  stron innych książek i dokumentów.

Dla wiernych czytelników Ryszarda Kapuścińskiego książka Beresia i Burnetki będzie pozycją niezmiernie intrygującą, jako że w jego wypowiedziach odnajdą bezpośrednio sformułowane poglądy i opinie na temat zjawisk, które podczas swojej pracy relacjonował. Czytelnicy, którym twórczość Kapuścińskiego nie jest tak dobrze znana, mają doskonałą okazję, by dać się zafascynować jego wiedzą i doświadczeniami. Bliższemu poznaniu sylwetki reportażysty służy również bogate kalendarium życia Kapuścińskiego, które autorzy zamieścili w książce. Zawiera zarówno ważniejsze daty z jego życia, jak i fragmenty wypowiedzi Mistrza, jego artykułów i tekstów, którymi w różnych okresach zabierał głos w dyskusjach.

Witold Bereś (ur. 1960), polski dziennikarz, autor książek oraz scenarzysta i producent filmowy. Studiował filmoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przez lata związany z radiem RMF, na łamach Gazety Wyborczej publikował satyryczne felietony pisane wspólnie z Jerzym Skoczylasem. W 1997 wspólnie z Arturem Więckiem założył firmę producencką Bereś & Baron Media Productions. Firma realizowała programy dla telewizji (m.in. Historia filozofii po góralsku według ks. Józefa Tischnera). Więcek i Bereś wspólnie nakręcili także kilka filmów (Anioł w Krakowie, Zakochany anioł).

Krzysztof Burnetko (ur. 1965), polski dziennikarz oraz autor książek. Ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 80. współredagował podziemne pismo Promieniści, w następnej był dziennikarzem związanym z Tygodnikiem Powszechnym. Obecnie pracuje w Polityce. Jest autorem lub współautorem kilkunastu książek, w tym kilku przygotowanych z Witoldem Beresiem w formie wywiadu-rzeki, m.in. z Krzysztofem Kozłowskim oraz Januszem Onyszkiewiczem. Wspólnie z Jerzym Skoczylasem napisał książkę o Lechu Wałęsie Wałęsa. Ludzie. Epoka (2005).