UE/ Przyjęcie raportu o tajnych więzieniach CIA w Europie

• anna czaplicka
• komisja
• parlament europejski
• ue
• więzienia cia

Ponad 1000 lotów CIA w europejskiej przestrzeni powietrznej oraz duże prawdopodobieństwo nielegalnego przetrzymywania więźniów na terenie baz amerykańskich w  państwach członkowskich - ujawnia raport komisji tymczasowej przyjęty w środę (14.02) przez Parlament Europejski.

Sprawozdanie wskazujące na pasywność rządów państw członkowskich wobec nielegalnych operacji CIA, a także brak współpracy ze strony Rady Ministrów UE, zostało przyjęte stosunkiem głosów 382 za przy 256 przeciw i 74 wstrzymujących się.

Według raportu przygotowanego przez komisję tymczasową ds. rzekomego wykorzystywania krajów europejskich przez CIA do transportu i przetrzymywania więźniów, niektóre kraje UE „przymykały oko” na loty CIA, "które w pewnych przypadkach były wykorzystywane do wydania w trybie nadzwyczajnym lub niezgodnego z prawem przewożenia zatrzymanych".

W dokumencie podkreślono, że „tajne ośrodki przetrzymywania” znajdowały sie na terenie baz amerykańskich, nad którymi goszczące je państwa członkowskie nie posiadały kontroli.  Określenie „tajne ośrodki przetrzymywania” obejmuje nie tylko więzienia, ale również „wszystkie miejsca przetrzymywania osób w pełnym odosobnieniu, takie jak mieszkania prywatne, posterunki policji, czy pokoje hotelowe, co miało miejsce w przypadku Khaleda El-Masriego w Skopje”.

W związku z powyższymi ustaleniami Parlament Europejski wezwał do „rozpoczęcia przez Radę przesłuchań i wszczęcia przez Komisję niezależnego dochodzenia [...] a także, w razie potrzeby, nałożenia sankcji na państwa członkowskie w przypadku poważnego i stałego [...] naruszenia praw człowieka”

Tajne więzienia w Polsce – „nie można ani potwierdzić, ani zaprzeczyć”

W sprawie więzień CIA w Polsce komisji nie udało się ustalić ponad wszelką wątpliwość, że istniały. W przyjętej niewielką wielkością głosów poprawce (356:323) Parlament stwierdził, że „w świetle powyższych poważnych poszlak nie można stwierdzić ani zaprzeczyć, że w Polsce były zlokalizowane tajne ośrodki przetrzymywania”.

Raport przytacza jednak informacje przekazane komisji przez m.in. byłego dyrektora lotniska w Szymanach (woj. warmińsko-mazurskie): „według różnych źródeł, kilku zatrzymanych mających kluczowe znaczenie dla sprawy, którzy w 2003 r. byli potajemnie przetrzymywani w Afganistanie, zostało wywiezionych z kraju we wrześniu i październiku 2003 r”.

Komisja w swym sprawozdaniu ubolewa, że żaden z przedstawicieli polskich władz nie stawił się na przesłuchanie w celu przedstawienia wyjaśnień, a „polskie organizacje pozarządowe ds. praw człowieka , jak również dziennikarze śledczy spotkali się z brakiem współpracy ze strony rządu oraz z odmową ujawniania informacji”.

Jednocześnie komisja „zachęca rząd polski do stworzenia komisji śledczej z prawdziwego zdarzenia, która byłaby niezależna od rządu i zdolna do przeprowadzenia poważnych i gruntownych dochodzeń”.

Wnioski i zalecenia komisji

Wśród wniosków końcowych raportu wymieniono m.in. nieprzestrzeganie zasady lojalnej współpracy pomiędzy państwami członkowskimi a instytucjami UE. Zarzut ten dotyczy przede wszystkim rządów takich państw jak Austria, Włochy, Polska, Portugalia i Wielka Brytania.

Komisja skrytykowała też brak współpracy ze strony szefa UE ds. polityki zagranicznej Javiera Solany, koordynatora ds. walki z terroryzmem Gijsa de Vries oraz nie pojawienie się na przesłuchaniu przewodniczącego NATO Jaapa de Hoop Scheffera i szefa Europolu Petera Razela.

W zaleceniach politycznych komisja uznała za konieczne „aby kraje europejskie, które rozpoczęły na szczeblu rządowym, parlamentarnym i/lub sądowym dochodzenia i śledztwa w sprawach wchodzących w zakres uprawnień komisji tymczasowej, jak najszybciej przeprowadziły prace i podały wyniki dochodzenia do wiadomości publicznej”. Wezwała również do „zamknięcia więzienia w Guantánamo, a kraje europejskie do bezzwłocznego poczynienia starań o powrót ich obywateli i mieszkańców, którzy byli bezprawnie przetrzymywani przez władze USA.”

Przyjęcie przez Parlament europejski raportu komisji zakończyło jej ponad roczne dochodzenie w sprawie wykorzystywania europejskiej przestrzeni powietrznej do transferu więźniów, przypadków porwań osób podejrzewanych o terroryzm oraz rzekomego istnienia tajnych więzień CIA w Europie.

Na podstawie: euobserver.com,  europarl.europa.eu