Inicjatywy Wspólnotowe są specyficznymi instrumentami polityki strukturalnej Unii Europejskiej, proponowanymi przez Komisję państwom członkowskim w celu wsparcia działań, które wpływają na rozwiązanie problemów o specjalnym wymiarze europejskim. Stanowią one uzupełnienie funduszy strukturalnych. W latach 1994-1999 Inicjatywy Wspólnoty stanowiły 10% wartości środków Funduszy Strukturalnych, z tego jeden punkt procentowy był przeznaczony na tzw. akcje innowacyjne. Były to: INTERREG II, LEADER II, REGIS II, NOW, YOUTHSTART, HORIZON, INCLUSION, ADAPT i ADAPT BIS, RECHAR II, RESIDER II, RETEX, KONVER, SMEs, URBAN, PESCA i PEACE. W roku 2000 nastąpiła redukcja liczby inicjatyw UE z 13 do 4. Są to: INTERREG (wsparcie dla projektów współpracy transgranicznej i międzynarodowej); LEADER (wsparcie dla projektów rozwoju obszarów wiejskich); URBAN (przeciwdziałanie zjawiskom kryzysowym w centrach miejskich, dotkniętych bądź zagrożonych masowym bezrobociem i różnymi formami patologii społecznej); EQUAL (współpraca w zakresie pomocy w uzyskiwaniu pracy dla grup społecznych szczególnie narażonych na bezrobocie i wykluczenie z rynku pracy). Od 2000r. nastąpiło zmniejszenie nakładów na Inicjatywy z 9% do 5,35% środków przeznaczonych na Fundusze Strukturalne (10,4 mld euro).