Inicjatywa niemieckiego Ministerstwa Finansów z 1995 roku. Pakt został podpisany w 1997 roku w Amsterdamie w celu potwierdzenia kryteriów utrzymywania porównywalnych gospodarek (kryteria konwergencji) w gronie krajów, które wprowadziły euro. W kontekście zachowania dyscypliny budżetowej przepisy Traktatu o Wspólnocie Europejskiej sprzed roku 1997 zostały uznane za niewystarczające. Przewidziane w Traktacie z Maastricht sankcje, uchwalane przez Radę w głosowaniu kwalifikowaną większością głosów lub 2/3 głosów, zostały uzupełnione mechanizmem stabilizacji i wczesnego ostrzegania. Państwa strefy euro zostały zobowiązane do przedkładania programów stabilizacji i działań przeciwinflacyjnych, kierowanych do Rady UE i Komisji Europejskiej. Zawierają w nich krajowe średnioterminowe cele budżetowe, prognozy rozwoju gospodarczego oraz analizę stanu deficytu budżetowego. W przypadku rozbieżności stanu opisanego w sprawozdaniu ze stanem faktycznym, Rada UE może w ramach procedury szybkiego ostrzegania zalecić danemu państwu konkretne działania. Jeżeli nie przyniosą one skutku, na państwo może zostać nałożona sankcja w postaci nieoprocentowanego depozytu stabilizacyjnego. Jeżeli dany kraj w ciągu 2 lat nie zredukuje nadmiernego deficytu  depozyt zamieniany jest w karę finansową, której wysokość zawarta jest w przedziale 0,2-0,5proc. PKB w zależności od skali przekroczenia 3 proc. granicy deficytu. Pakt został określony jako bezsensowny przez Romano Prodiego, ponieważ jego zdaniem utrudnia zwiększanie wydatków publicznych w okresie, kiedy gospodarki krajów, które przyjęły euro. Pakt Stabilności i Wzrostu został poważnie złagodzony w marcu 2005 roku. Nastąpiło to w wyniku presji ze strony krajów członkowskich strefy euro mających od kilku lat poważne problemy ze zredukowaniem deficytów budżetowych do poziomu niższego od 3% PKB. Reforma Paktu oznacza, że osłabione zostały mechanizmy dyscyplinujące politykę budżetową krajów Unii. Mają teraz one większą swobodę w określaniu tempa redukcji deficytu. Stwarza to ryzyko utrzymywania się nadmiernych deficytów przez dłuższy czas, co w rezultacie może skutkować wzrostem długu publicznego. Czynniki te mogą niekorzystnie rzutować na stan finansów publicznych w strefie euro oraz pozostałych krajach Unii Europejskiej.